თბილისი ( ტრადიციები )

tbilisi tradiciebi sufris tradiciebi sadgegrdzelo supra stumartmoyvareoba
საქართველოს უკვე ჩამოთვლილი კუთხეების გარდა, ჩვენი ქვეყნის სხვა მხარეებშიც – სამეგრელოში, ქართლში, სვანეთში, რაჭა-ლეჩხუმში, აჭარაში და ა. შ. რა თქმა უნდა არის სადღეგრძელოების, როგორც ერთმანეთის მსგავსი, ასევე განსხვავებუკლი ტრადიციები. მაგრამ ამჯერად ალბათ ყველაზე საინტერესო იქნება, თუკი დედაქალაქზე, თბილისზე შევჩერდებით, სადაც გაერთიანდა საქართველოს ყველა კუთხე-კუნჭულიდან შემოსული სადღეგრძელოების წესები და დღეს უკვე თამამად შეიძლება ითქვას, რომ ჩამოყალიბებულია. მაშ, ასე, როგორია დღეს, 21-ე საუკუნეში დედაქალაქში გაშლილ სუფრებზე წარმოთქმული სადღეგრძელოების თანმიმდევრობა.
პირველი, როგორც წესი, თუ ლხინის სუფრაა, ისმება ურთიერთშეხვედრის ან არჩეული თამადის სადღეგრძელო. შემდეგ უკვე – ლხნის ”მიზეზი” ილოცება განსხვავებული სასმისით (ის შეიძლება ცალკეული ადამიანი, ანდა რაიმე ღირსშესანიშნავი დღე იყოს), მერე უკვე მშობლების, დედმამიშვილების, წინაპრების (ბებია-ბაბუის) სადღეგრძელოები მოდის (თანმიმდევრობა დაცულია). ამ სადღერძელოებს შორის მშვიდობის სადღეგრძელოს ჩართავენ, ასე თუ ისე, ნებადართულად ითვლება.
შემდეგ, რა თქმა უნდა, წასულების შესანდობარია სათქმელი, რომელსაც სიცოცხლის, ე.ი. პატარების სადღეგრძელო მოჰყვება. მერე, როგორც წესი ერთიანი საქართველოს სადღეგრძელოს სვამენ და აი, ამ ფრიად სავალდებულო სადღეგრძელოების შემდეგ კი ყველაფერი თამადის სურვილზე, შესაძლებლობასა და ალღოზეა დამოკიდებული.


გურულების სუფრა ( ტრადიციები )

guria gurulebis tradiciebi sufris tradiciebi sadgegrdzelo gurulebis supra stumartmoyvareoba
გურულების სუფრის ყველაზე დამახასიათებელ სადღეგრძელოდ უმთავრესად, პირველი, ანუ მშვიდობის სადღეგრძელოა მიჩნეული. მშვიდობის არსის ესოდენი გაიდეალება გურიაში, უპირველეს ყოვლისა იმაზე მიუთითებს, თუ როგორ მაღალ რანგში ჰყავს აყვანილი მშვიდობა ამ ხალხს. მართლაც და, განა ჩვენი ქვეყნის სხვა მხარეებში ნაკლებად სურდათ მშვიდობა? განა სხვა კუთხეებში, თუნდაც იგივე ქართლში, კახეთში, ან თუნდაც მესხეთ – ჯავახეთში გურიაზე ნაკლები ბრძოლა და უბედურება ტრიალებდა? მშვიდობის არსი კი, როგორც აღმოჩნდა, ყველაზე მეტად გურულებმა გაიგეს და გაითავისეს. გურული კაცის აზრით, სასმელი (უფრო მეტად არაყი) რაც უნდა ძლიერი იყოს, გურულ დიალექტზე რომ ვთქვათ, რაც უნდა ”გჭყანავდეს” და თუნდაც მხოლოდ სამი ჭიქის დალევა შეგეძლოს, ამ სამიდან ერთი აუცილებლად მშვიდობისა უნდა დალიოთ, რადგან მშვიდობა ყველაზე მაღლა დგას.
გურიაში გარდაცვლილებსაც განსაკუთრებით მოიგონებენ, რადგან იციან, რომ ასეთ წესზე გაზრდილი უმცროსი თაობაც მათ მიბაძავს და როდესაც უფროსები გარდაიცვლებიან, არც მათ დაივიწყებენ სიკვდილის შემდეგ.


კახური სუფრა ( ტრადიციები )

kaxeti tradiciebi sufris tradiciebi sadgegrdzelo kaxuri supra stumartmoyvareoba
ჩვენს მიერ უკვე ნახსენებ კახურ სუფრაზე თამადის დატვირთვა და მნიშვნელობა განუზომელია. ბევრის აზრით, კახურ სუფრაზე თამადა დიქტატორია. მისი სადღეგრძელოები მთელი სუფრის განმავლობაში ყველამ (მამაკაცებმა) უნდა შესვას. თუ ეს ასე არ მოხდა, ანუ ”კონტროლი დაირღვა”, მაშინ კახელი თამადა, თავს მოვალედ ჩათვლის, სუფრის წევრს უბრძანოს ”დანებების” ნიშნად ”თითი მოკაკვოს”. კახური სუფრა, როგორც წესი, მარათონია სმაში, თუმცა ეს იმას სულაც არ ნიშნავს, რომ იქ წარმოთქმული სადღეგრძელოები ქართული ისტორიული ტრადიციების გაგრძელება არ იყოს. თუკი სადმე შემონახულია სადღეგრძელოების უძველესი კულტურული სახეები, ეს უპირველეს ყოვლისა, კახეთშია.
შემთხვევითი სულაც არა არის, შესანიშნავ ქართულ მოკლემეტრაჟიან ფილმში ”ღვინის ქურდებში”, კახელი მწყემსები პატარების დალოცვისას წიწილას რომ ისვამენ ხელისგულზე და მისი თამადობით სვამენ ამ სადღეგრძელოს. ეს მხოლოდ მეტაფორა ნამდვილად არ არის. კახეთი, მოგეხსენებათ ისტორიულად მუდამ მტრისგან განადგურების საფრთხის წინაშე იდგა და იქ დაბადებული ყოველი პატარა არსება (თუნდაც წიწილა) მიიჩნეოდა, როგორც ახალი იმედის დაბადება. ასევე ლადო ასათიანის ლექსში ”ლხინი კახელებთან” ძალზე კარგადაა ასახული ასათიანის, ლეჩხუმელი კაცის თვალით დანახული კახური სუფრა – სადღეგრძელოების მთელი ეს განსაკუთრებულობა, რაც დღეს პირუთვნელი სახითაა შემორჩენილი ზოგან. კახეთში ხომ სმაში შეჯობრის გარდა, სადღეგრძელოების ლაზათიანად და შთამბეჭდავად თქმაშიც ეჯიბრებიან ერთმანეთს კაცები.


იმერული სუფრა ( ტრადიციები )

imereti tradiciebi sufris tradiciebi sadgegrdzelo imeruli supra stumartmoyvareoba
ყველასთვის კარგადაა ცნობილი იმერული სტუმართმოყვარეობა და იმერული სუფრის მართლაც რომ განსაკუთრებული ხიბლი. გამოთქმაც არის ასეთი: ”იმერეთში ერთი ქეიფი, ხონთქრის ას წყალობას უდრისო”. იმერეთში სადღეგრძელოები მეტად თავისებური და ორიგინალურია. სუფრა სტუმრების დალოცვით იწყება და ოჯახის (ანუ მასპინძელთა) დღეგრძელობით მთავრდება. ეს თავისთავად ძალზე განსაკუთრებული ფენომენია. სუფრის გაშლის მთავარ მიზეზად სტუმრიანობის მიჩნევა ერთგვარად სტუმრის დაფასების დიდ ტრადიციას გულისხმობს, ხოლო ოჯახის ბოლოს დალოცვა მასპინძლის მხრიდან თავმდაბლობის მაჩვენებელია, ანუ ნაგულისხმევია, რომ ”კი ბატონო, მე, როგორც მასპინძელ;მა გავშალე სუფრა, მაგრამ აქ, შენ, სტუმარი, უფრო მნიშვნელოვანი ხარ, რადგან შენ რომ არ ყოფილიყავი, არც არაფერი იქნებოდაო”.
იმერეთში, როგორც საქართველოს სხვა კუთხეებში, რა თქმა უნდა განსაკუთრებულ სადღეგრძელოებს დიდი სასმისებით სვამენ, მაგრამ კახეთისგან განსხვავებით იქ სმაში ურთიერთშეჯიბრი შედარებით იშვიათია. იმერეთში სუფრა, უპირველეს ყოვლისა, მხიარულება-გართობის შესაქმნელ ატრიბუტადაა აღქმული, ამიტომ სასმელი, როგორც გუნება-განწყობის გამოსაკეთებელი ფენომენი, ისე მიიჩნევა. სუფრის სამხიარულო განწყობის შექმნის სურვილი იმერლებისთვის დამახასიათებელ სუფრის სადღეგრძელოებშიც შეინიშნება და თამადაც ყოველთვის ცდილობს, არ მოაწყინოს თანამესუფრეები, თუნდაც სადღეგრძელოთა მრავალფეროვნებით (სიმღერის და ცეკვის ნება).


ლეგენდა ერთ მხატვარზე (ყოველი ბავშვი იბადება ანგელოზად)

legenda ert mxatvarze yoveli bavshvi ibadeba angelozad mefe sibrdzne sakitxavi saintereso igavi ლეგენდა იგავი საინტერესო
ძველად მეფეების დროს ,ცხოვრობდა ერთი მეფე სახელგანთქმული იყო თავისი მოგებული ბრძოლებით ,ძლევამოსილობით და მისი სამეფო სიმდიდრით , თუმცა რაღაც აღელვებდა ამ ადამიანს ვერ ხვდებოდა რა იყო მისი მწუხარების ამბავი , დიდხანს ეძებდა პასუხს არის თუ არა ამქვეყნად ანგელოზი ან ეშმაკი . ერთ მშვენიერ დღეს მეფე დაიბარებს მხატვარს და ეტყვის , ბევრი მსმენია შენზე , კარგი ხელი გაქვს , შენნაირი მხატვარი ჩვენს ქვეყანაში მეორეს ვერ ნახავვსო კაციო , ერთი თხოვნა შემისრულე წადი ანგელოზი დამიხატეო ..
-დაღონდა მხატვარი , მან არც კი იცის როგორ დახატოს ანგელოზი რა ფორმით , ამ დროს გზაზე შეხვდება პატარა ბავშვი რომელიც თამაშ თამაშით ხან ერთ მხარეს გაიქცევა ხან კი მეორე მხარეს , მხატვარი დაინახავს მასში რაღაც ძალას და სთხოვს დაჯექი უნდა დაგხატოო , დახატა კიდეც და მეფემაც მოუწონა, გავიდა რამდენიმე წელიწადი და ისევ დაიბარებს მხატვარს და ეტყვის ანგელოზის დახატვა არ გაგჭირვებიაო და ეხლა ეშმაკი დამიხატეო , დაღონდა მხატვარი ისევ , ამ ფიქრით გართულმა მიუახლოვდა თავის სახლს და რა დაინახა , ქურდი შეპარულა და გააქვს ყველაფერი , ქურდოო ქურდოო წაიღე რაც გინდა ოღონდ დაჯექი უნდა დაგხატოვო , შუა ხატვის დროს ქურდი ეკითხება რისთვის მხატავო , ესე ესეო ადრეო მეფემ ანგელოზის დახატვა დამავალაო ეხლა კიდე ეშმაკს მახატვინებსო ... წამოუვა ცრემლები ქურდს და ეტყვის მაპატიე მხატვარო ის ანგელოზად დახატული შენი ძვირფასი ხელითო მე ვიყავიო .. !!
მორალი ისაა, რომ ყოველი ბავშვი იბადება ანგელოზად, ხოლო მისი ხვალინდელი დღე კაცმა არ იცის როგორ იქნება .


სიყვარულის სადღეგრძელო

sadgegrdzelo siyvarulis sadgegrdzelo gaumarjos siyvaruls gaumarjos სიყვარულის სადღეგრძელო დავლოცავ გაუმარჯოს
 ეს იმ ადამიანს გაუმარჯოს, რომელსახ უყვარს, ვერაფრით უთქვამს - უფლება არ აქვს, იცის მისი არასდროს გახდება და... მაინც რომ უყვარს..


სიყვარულს გაუმარჯოს

sadgegrdzelo siyvarulis sadgegrdzelo gaumarjos siyvaruls gaumarjos სიყვარულის სადღეგრძელო დავლოცავ გაუმარჯოს
სიყვარულს გაუმარჯოს, რომელიც არ გრიალებს, ჩურჩულებენ მაგრამ ამ დროს დუმილიც კი არ შეუძლია. 


პირველ სიყვარულს გაუმარჯოს

sadgegrdzelo siyvarulis sadgegrdzelo gaumarjos siyvaruls gaumarjos სიყვარულის სადღეგრძელო დავლოცავ გაუმარჯოს
ეს იმ პირველ სიყვარულს გაუმარჯოს, თეთრად გათენებულ ღამეს რომ დაიფიცებ. ხშირად შეეცდები იმის დავიწყებას, მაგრამ ვერასოდეს რომ ვერ დივიწყებ. 


თვალებს გაუმარჯოს ...

sadgegrdzelo siyvarulis sadgegrdzelo gaumarjos siyvaruls gaumarjos სიყვარულის სადღეგრძელო დავლოცავ გაუმარჯოს
 ეს იმ თვალებს გაუმარჯოს, ენაზე მეტად რომ მეტყველებენ. 


ეს იმ თვალებს გაუმარჯოს!

siyvarulis sadgegrdzelo tvalebs gaumarjos siyvaruls gaumarjos სიყვარულის სადღეგრძელო დავლოცავ გაუმარჯოს
ეს იმ თვალებს გაუმარჯოს! რომელიც შემოგხედავს, თქმით არაფერს არ გეტყვის და წამის მარადიულობას განატრებინებს.